Η αθόρυβη άνοδος της Ελληνικής Οικονομίας

Σε σταθερή αναπτυξιακή τροχιά έχει εισέλθει η ελληνική οικονομία, όπως δείχνουν σχεδόν όλα τα επίσημα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, της Τράπεζας της Ελλάδος, της Κομισιόν και άλλων φορέων. Ο λόγος που η ευρύ μάζα των πολιτών δεν το αντιλαμβάνεται πληρως είναι λόγω της περιορισμένης ρευστότητας των τραπεζών που βρίσκονται σε κακή κατάσταση καθώς και επειδή γενικότερα η ανάκαμψη είναι σταθερή μεν αλλά όχι αλματώδης. 

Το ΑΕΠ αυξάνεται, με ρυθμό υψηλότερο της ευρωζώνης, η βιομηχανική παραγωγή και οι εξαγωγές αυξάνονται, ο τουρισμός ανθεί, η ανεργία μειώνεται, τα εισοδήματα και οι καταθέσεις αυξάνονται, ενώ ο προϋπολογισμός εδώ και μια τριετία, έχει περάσει στην παραγωγή υψηλών πρωτογενών υπερπλεονασμάτων.

Παράλληλα, τα μεσοπρόθεσμα μέτρα για το δημόσιο χρέος διώχνουν την αβεβαιότητα και οδηγούν σε αποκλιμάκωση των αποδόσεων των ομολόγων, που επέτρεψαν την επιστροφή της χώρας στις αγορές. Πριν λίγες ημέρες αντληθηκαν 2,5 δις ευρώ από τις Αγορές ενώ η ζήτηση προσπέρασε κάθε προσδοκία που υπήρχε στο επιτελείου του Υπουργείου Οικονομικών με επιτόκιο μάλιστα που ήταν το χαμηλότερο από το 2006 (πριν την κρίση δηλαδή). Βέβαια ήταν όμως το υψηλότερο σε σχέση με τα υπόλοιπα ευρωπαικα κράτη που επίσης ήταν κάποτε εντός Μνημονίων.....

Ωστόσο, η οικονομική ανάκαμψη φρενάρει από την κακή κατάσταση των τραπεζών, που έχουν να διαχειριστούν το θέμα των κόκκινων δανείων και μέχρι τώρα οι επιδόσεις των διοικήσεών τους είναι απογοητευτικές και φρενάρουν όλη τη χώρα. Η υπερφορολόγηση διαχρονικά των επιχειρήσεων δρα επίσης αποτρεπτικά για μία μεγαλύτερη ανάπτυξη (αλματώδης άλλωστε θα ήταν δύσκολο να υπάρξει ποτέ απ ότι φαίνεται, οπότε ας μην περιμένουμε τρομερές αλλαγές) παρόλο που όλες οι κυβερνήσεις από το 2010 και έπειτα το αναγνωρίζουν αυτό. Η τωρινή με αφορμή την - τυπική - έξοδο απ τα Μνημόνια προχώρησε σε θετικά μέτρα και κάποιες φοροελαφρύνσεις αλλά περισσότερο με την λογική του "λίγο απ όλα" (όσον αφορά την φορολογία) αντί να υπήρχε μία μείωση στοχευμένη και μεγάλη σε μερικούς πολύ λίγους φόρους όπως τον ΦΠΑ (τουλάχιστον στα τρόφιμα) που είναι ο υψηλότερος στην Ευρώπη και συμβάλλει στην ακρίβεια. 

Το ζήτημα των μη εξυπηρετούμενων δανείων και όσο παραμένει άλυτο, εμποδίζει τις τράπεζες να ασκήσουν τη βασική τους δραστηριότητα, που δεν είναι άλλη, από την παροχή δανείων. Σήμερα δεν μπορούν να χορηγήσουν νέα δάνεια, πλην εκείνων που παρέχονται μέσα από προγράμματα της ΕΤΕΠ, του ΕΣΠΑ ή άλλων εθνικών προγραμμάτων, με αποτέλεσμα να φρενάρει η ιδιωτική επενδυτική δραστηριότητα. Με λίγα λόγια κρατικά χρήματα είναι που τονώνουν τον ιδιωτικό τομέα σε σημαντικό βαθμό σε μία προσπάθεια να κερδιθει χρόνος για τις Τράπεζες.

Η πιστοποίηση της ανάκαμψης

Αναλυτικότερα, οι θετικές επιδόσεις της οικονομίας και των επιχειρήσεων, οι οποίες αντανακλώνται επίσης στην εξέλιξη της απασχόλησης, στην πορεία των βασικών δημοσιονομικών μεγεθών και στη βελτίωση του οικονομικού κλίματος.  Ο Οίκος Αξιολόγησης Moodys μάλιστα αναβάθμισε την πιστοληπτική ικανοτητα της Ελλάδας που ήταν πολυ σημαντικό για την πρόσφατη έξοδο στις Αγορες. 

Το στοίχημα για την κυβέρνηση είναι να μπορέσει να διατηρήσει και να ενισχύσει αυτή τη δυναμική που διαμορφώνεται στην οικονομία, να εμφυσήσει αισιοδοξία στην κοινωνία και να δημιουργήσει προσδοκίες που θα "μεταφρασθούν" σε καταναλωτική εμπιστοσύνη, επιστροφή αποταμιεύσεων στις τράπεζες και αυξανόμενη ροή επενδυτικών κεφαλαίων από το εξωτερικό. Ειδικότερα:

•             Ανάκαμψη του ΑΕΠ: Η χώρα είναι σε ανάπτυξη για έκτο διαδοχικό τρίμηνο και πιθανότατα πάει για έβδομο. Συγκεκριμένα από το πρώτο τρίμηνο του 2017 όταν το ΑΕΠ παρουσίασε μηδενική μεταβολής, έκτοτε, στα επόμενα τρίμηνα παρουσιάζει αυξήσεις.  Άνοδο θα παρουσιάσει και στο δ΄ τρίμηνο του 2018, αλλά τα στοιχεία θα δημοσιοποιηθούν την 1η Μαρτίου. Η Κομισιόν εκτιμά ότι το ελληνικό ΑΕΠ θα αυξηθεί κατά 2% το 2018 ενώ για το 2019, αναθεώρησε προς τα πάνω την πρόβλεψή της, στο 2,2%.

•             Βιομηχανική παραγωγή: Κατέγραψε νέα άνοδο τον Δεκέμβριο και συνολικά για το 2018, το πρόσημο είναι θετικό. Ειδικότερα τον Δεκέμβριο παρουσίασε ετήσια αύξηση 1,1%, ενώ κατά 1% αυξήθηκε στη διάρκεια του 2018, σε σύγκριση με το 2017. Ο δείκτης διαμορφώθηκε τον Δεκέμβριο στις 94,16 μονάδες, από 93,18 μονάδες το 2017 και 91,98 μονάδες το 2016.

•             Εξαγωγές αγαθών: Η αξίας των ελληνικών εξαγωγών εκτοξεύτηκε το 2018, σε επίπεδο ρεκόρ καθώς έφτασε σε 33,4 δις. ευρώ, που είναι το υψηλότερο ποσό διαχρονικά. Σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ  η συνολική αξία των εξαγωγών το 2018 ανήλθε στο ποσό των 33.417,9 εκατ. ευρώ, έναντι 28.877,4 εκατ. ευρώ το 2017, παρουσιάζοντας αύξηση 15,7%. Η αντίστοιχη μεταβολή χωρίς τα πετρελαιοειδή παρουσίασε αύξηση κατά 2.141,8 εκατ. ευρώ, δηλαδή 10,7% και η αντίστοιχη μεταβολή χωρίς τα πετρελαιοειδή και τα πλοία παρουσίασε αύξηση κατά 2.112,4 εκατ. ευρώ, δηλαδή 10,6%. Η επίδοση αυτή είναι η καλύτερη των τελευταίων 15 ετών, ακόμα και από την προ-μνημονιακή περίοδο.

•             Ανεργία: Σημαντική είναι η αποκλιμάκωση της ανεργίας γεγονός που προκαλεί και τα θετικά σχόλια του γερμανικού τύπου επισημαίνοντας ωστόσο πως παραμένει αρκετά υψηλό, κάτι που επισημάνει διαρκώς και η Υπουργός Εργασίας κα. Αχτσιόγλου η οποία παράλληλα τόνιζε πως πρέπει τώρα που μειώνεται να επικεντρωθούν στα δηλωμένα ωράρια καθώς ναι μεν μειώθηκε αισθητά η μαύρη εργασία χάρη σε αλλαγές στην εργατική νομοθεσία και την αύξηση των ελέγχων του ΣΕΠΕ αλλά δεν δηλώνονται όλες οι ώρες εργασίας με ό,τι αυτό συνεπάγεται για το κράτος και τον ίδιο τον εργαζόμενο. Τον περασμένο Νοέμβριο σημειώθηκε νέα μείωση της ανεργίας, με το ποσοστό να διαμορφώνεται  στο 18,5%, από 21,1% που ήταν τον αντίστοιχο μήνα του 2017. Το ποσοστό είναι το χαμηλότερο, από το 2010, όταν η οικονομία μπήκε βαθειά στην κρίση, ενώ το 2013 είχε φτάσει σε επίπεδο ρεκόρ στο 27,9% (Σεπτέμβριος).  Επίσης οι άνεργοι από 1.350.000 άτομα το 2013, έχουν μειωθεί σε 875.195 άτομα τον Νοέμβριο του 2018.

•             Απασχόληση: Οι απασχολούμενοι, αυξήθηκαν κατά 138.566 άτομα σε σχέση με τον Νοέμβριο του 2017 με το ποσοστό της αύξησης να διαμορφώνεται στο 3,7%. Η Υπουργός Εργασίας κ. Αχτσίτογλου ανακοίνωσε επίσης τις προάλλες ότι το Φεβρουάριο του 2019 δημιουργήθηκαν 28.000 νέες θέσεις εργασίας-ένα μικρό ρεκόρ, καθώς τόνισε ότι αυτός είναι ο μεγαλύτερος αριθμός για ένα μήνα από το 2003-που επίσης λειτουργεί ως απάντηση στις αρνητικές προβλέψεις που υπηρχαν για την αύξηση του κατώτατου μισθού και των δεκάδων επιδομάτων του ΟΑΕΔ. Σημειώνεται εδώ ότι ο μήνας δεν είναι στην τουριστική σεζόν, έτσι ώστε κάποιος μπορεί να αποδώσει την αύξηση σε αυτό μόνο.

•             Κατανάλωση: Η κατανάλωση έχει ενισχυθεί σημαντικά στους τελευταίους μήνες. Ο Γενικός Δείκτης Κύκλου Εργασιών τον μήνα Νοέμβριο 2018, σε σύγκριση με τον αντίστοιχο δείκτη του Νοεμβρίου 2017, παρουσίασε αύξηση 4,0%, ενώ ο όγκος των λιανικών πωλήσεων παρουσίασε αύξηση 3,2% και σε σύγκριση με τον αντίστοιχο δείκτη του Οκτωβρίου 2018.

•             Οικοδομική δραστηριότητα: Η οικοδομή από το 2017 έχει επανέλθει σε ανοδικούς ρυθμούς. Τον περασμένο Οκτώβριο παρουσίασε αύξηση κατά 23,2% στον αριθμό των οικοδομικών αδειών, κατά 33,7% στην επιφάνεια και κατά 38,9% στον όγκο, σε σχέση με τον αντίστοιχο μήνα του 2017.

•             Οι τραπεζικές καταθέσεις νοικοκυριών και επιχειρήσεων αυξάνονται, ενώ εξαφανίστηκε ο ELA, δηλαδή η «ακριβή» χρηματοδότηση των ελληνικών τραπεζών από την ΕΚΤ. Τον περασμένο Δεκέμβριο οι καταθέσεις νοικοκυριών και επιχειρήσεων παρουσίασαν αύξηση κατά 3,5 δισ. ευρώ και το υπόλοιπό τους διαμορφώθηκε σε 134,5 δισ. ευρώ.  Ωστόσο πρέπει να σημειωθεί ότι το ύψος τους υπολείπεται σημαντικά του επιπέδου που βρισκόταν τον Δεκέμβριο του 2009, όταν είχαν διαμορφωθεί στα 237,5 δισ. ευρώ.

•             Τουρισμός: Πρόκειται για την ατμομηχανή της οικονομίας. Το 2018 οι αφίξεις τουριστών έπιασαν τα 30 εκατ., ενώ θετικές για περαιτέρω αύξηση είναι και οι προοπτικές για το 2019. Τον Νοέμβριο του 2018, οι ταξιδιωτικές εισπράξεις αυξήθηκαν κατά 42,4% σε σύγκριση με τον αντίστοιχο μήνα του 2017 και διαμορφώθηκαν στα 175 εκατ. ευρώ, ενώ συνολικά στην περίοδο Ιανουαρίου-Νοεμβρίου 2018, εμφάνισαν αύξηση κατά 9,7% σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του 2017 και διαμορφώθηκαν στα 15.847 εκατ. ευρώ.

•             Επενδύσεις: Σε ότι αφορά στην πορεία των επενδύσεων, η εικόνα τους «θολώνει» από τις αγοραπωλησίες πλοίων από τους Έλληνες εφοπλιστές. Σύμφωνα με τον ΣΕΒ, οι επενδύσεις το 2018, σε πάγια εμφανίζουν αρνητική μεταβολή (-6,2%) κυρίως λόγω της επίδρασης βάσης μετά τη μεγάλη αύξηση των εισαγωγών πλοίων το 2017. Εκτιμάται ότι, εξαιρουμένων των εισαγωγών πλοίων, οι επενδύσεις σε πάγια κατά το 9μηνο του 2018 αυξήθηκαν κατά +2%, συμβάλλοντας θετικά (+0,2 π.μ.) στην αύξηση του ΑΕΠ.

•             Κρατικός Προϋπολογισμός:  Το 2018 κατέγραψε υπερ-πλεόνασμα για τρίτη συνεχόμενη χρονιά οπότε και δόθηκε σχετικά μεγάλο Κοινωνικό Μέρισμα και ένα έκτακτο επίδομα για τους νέους, ικανοποιώντας και την κάλυψη του μνημονιακού στόχου για πλεόνασμα ύψους 3,5%του ΑΕΠ. Ενα πλεόνασμα βεβαια αρκετά υψηλό και που ίσως θα ήταν καλύτερο να μειωνόταν, το μοναδικό θέμα στο οποίο μάλιστα συμφωνούν ΣΥΡΙΖΑ και ΝΔ και θα συνεργάζονταν πάνω σαυτό όπως έχουν πει στελέχη τους με πιο πρόσφατον τον κύριο Τσακαλώτο, Υπουργό Οικονομικών. Επιπλέον τα δημόσια οικονομικά φαίνεται γενικά να πηγαίνουν καλά, το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων να έχει επεκταθεί κιάλλο, να ενισχύεται η κοινωνική πολιτική (Κέντρα Κοινότητας, κοινωνικές δομές, ΚΕΑ, αυξημένα επίδομα τεκνων εως ένα βαθμό και για πρώτη φορά στην Ελλάδα επίδομα ενοικίου για 400.000 νοικοκυριά συν άλλα), να έχουν δημιοργηθεί χρηματοδοτικά εργαλεία για την Τοπική Αυτοδιοικηση με 2 δις ευρώ (τα δύο προγράμματα Φιλόδημος) ενώ και οι ληξιπρόθεσμες οφειλές του Δημοσίου προς τους Ιδιώτες αν και παραμένει σχετικά υψηλός, δεν παρουσιάζει την τραγική εικόνα του παρελθόντος καθώς τον φθινώπορο του 2016 ανέρχονταν σε περίπου 2,7 δισεκατομμύρια ευρώ, μία μεγάλη βελτίωση εν συγκρίσει με το 2016 που χρωστούσε 6 δις ευρώ!

Με πληροφορίες από: sofokleousin.gr