Ο Ήλιος της Βεργίνας: ξέρετε τι συμβολίζει;

Ο Ήλιος της Βεργίνας ή αλλιώς και το Αστέρι της Βεργίνας όπως είναι γνωστό το σύμβολο, τώρα τελευταία "παίζει" πολύ στο ελληνικό διαδίκτυο και στην τηλεόραση αλλά και στις σχετικές διαδηλώσεις ενώ δεν λείπουν και ελληνικές σημαίες, μπλούζες ή χάρτες της Μακεδονίας με το σύμβολο τυπωμένο πάνω. Καλό είναι όμως εφόσον τόσο εύκολα κουβαλάει ο καθένας το αρχαιοελληνικό αυτό σύμβολο μαζί του σε διαδηλώσεις ή το ανεβάζει στο Facebook του για παράδειγμα, να είναι και σε θέση να απαντήσει τι είναι αυτό αλλιώς δεν έχει και πολύ νόημα καθώς σημαίνει πως πάει κανείς απλά με την μάζα...

Με αφορμή λοιπόν την επιστροφή του Μακεδονικού/Σκοπιανού Ζητήματος στην ελληνική επικαιρότητα λόγω της επικείμενης ψηφοφορίας τον Ιούλιο του 2018 για την ένταξη της ΠΓΔΜ στο ΝΑΤΟ και κατ επέκταση και στην ΕΕ (Γερμανία και ΗΠΑ την θέλουν εντός Συμμαχιών πάση θυσία για να αποτρέψουν την επέκταση της ρωσικής επιρροής στα Βαλκάνια) και με τον συνεπακόλουθο τσακωμό Σκοπίων και Ελλάδας σχετικά με την ονοματοδοσία (που εν τέλει καθορίστηκε με την Συμφωνία Πρεσπών να είναι "Βόρεια Μακεδονία"), προέκυψε και πάλι ένα μεγάλο ελληνικό κίνημα υπέρ της ελληνικότητας της Μακεδονίας. Στα πλαίσια αυτού βλέπουμε και πάλι μία δυναμική εμφάνιση του Ήλιου της Βεργίνας, συμβόλου του Μεγάλου Αλεξάνδρου, συμβόλου του Μακεδονικού Βασιλείου στην Αρχαιότητα. Είναι όμως ακριβώς έτσι; Το χρησιμοποιούσαν οι Μακεδόνες μόνο; Επίσης, τι συμβολίζει; Οι απαντήσεις παρακάτω.

H σημασία του

Η πιο τυπική και μάλλον γνήσια μορφή του Ηλίου (ή Αστεριού) της Βεργίνας είναι αυτή όπου το σύμβολο αναπαρίσταται με 16 ακτίνες (βλ. φώτο παρακάτω αναλυτικά). Υπάρχουν όμως και φορές που παρουσιάζεται και με 12 ή 8 ακτίνες. Οι 4 ακτίνες συμβολίζουν τα τέσσερα στοιχεία της φύσης, δηλαδή την γη (Γαία), την φωτιά, το νερό και τον αέρα. Οι υπόλοιπες 12 ακτίνες συμβολίζουν τους 12 Θεούς του Ολύμπου. Το κέντρο όπου τέμνονται όλες οι ακτίνες, θεωρείται πως είναι ο Αιθέρας, η Μητέρα Φύση με λίγα λόγια που έδωσε την δυνατότητα να υπάρχουν όλα αυτά (στοιχεία της φύσης, θεοί, άνθρωποι κτλπ.). Ο Ήλιος της Βεργίνας ως εκ τούτου γενικά συμβολίζει κάτι το παρθένο. Γι’αυτό και συνήθως όταν απεικονίζεται σε θεούς, τότε αυτό γίνεται στην παρθένο θεά Αθηνά. Αλλά και σε κάποιες περιπτώσεις συνδέεται και με τον θεό Απόλλωνα.

Ποιοι το χρησιμοποιούσαν

Όπως διαπιστώνετε το σύμβολο αυτό δεν θα λέγαμε πως είχε κάποιο χαρακτηριστικό που να συνέδεε τους Μακεδόνες κυρίως μόνο. Στην ουσία λόγω των στοιχείων της φύσης και των Ολύμπιων θεών ήταν σύμβολο που χρησιμοποιήθηκε απ όλους τους Αρχαίους Έλληνες (καθώς η αγάπη των Αρχαίων προς την φύση και τους θεούς είναι γνωστή). Μπορεί η Αρχαία Ελλάδα να μην υπήρξε ενιαίο κράτος καθώς ήταν οργανωμένη σε ξεχωριστά βασίλεια, πόλεις-κράτη αλλά ήταν όλοι τους μία φυλή με ίδια γλώσσα και παράδοση και με ίδια θρησκεία. Γιαυτό και το σύμβολο αυτό είχε ξεπεράσει και τα Μακεδονικά σύνορα και υπήρχε σε όλη την Ελλάδα. Ο λόγος που έχουμε συνδέσει τον Ήλιο με την Μακεδονία είναι επειδή έγινε πιο διάσημος λόγω  των Μακεδόνων, οι οποίοι το χρησιμοποίησαν ως σύμβολο της δυναστείας Αργεαδών στο Βασίλειο της Μακεδονίας. Υπήρχε δηλαδή μεν και στην υπόλοιπη Ελλάδα σαν πανελλήνιο σύμβολο αλλά δεν ήταν σύμβολο επίσημο κάποιου βασιλείου, πόλης-κράτους κτλπ.

Στην ουσία μπορούμε να πούμε πως όπως εμείς σήμερα έχουμε μία κοινή ελληνική σημαία για όλους, την γαλανόλευκη, έτσι και οι πρόγονοι μας είχαν αυτό το σύμβολο που συμβόλιζε ολόκληρη την Αρχαία Ελλάδα! Πέρα απ την σημασιολογία του Ηλίου, υπάρχουν και απτές αποδείξεις πως το είχαν αποδεχτεί και χρησιμοποιούσαν όλες οι ελληνικές περιοχές και συγκεκριμένα μέσω κερμάτων και αγγείων διαφόρων περιοχών όπου υπάρχουν πάνω σχεδιασμένες φιγούρες που απεικονίζουν την καθημερινή ζωή και τους θεούς (συνήθης τακτική των Αρχαίων όσον αφορά σκευάσματα και τοιχογραφίες) με το σύμβολο αυτό να φαίνεται παντού είτε σε μικρότερο είτε σε μεγαλύτερο μέγεθος. Μάλιστα δε, πρόκειται για ευρήματα πολύ πριν της ανόδου του Μακεδονικού Βασιλείου κάτι που επιβεβαιώνει τον κοινό πανελλήνιο αρχαίο χαρακτήρα του συμβόλου (όπως στις μέρες μας η γαλανόλευκη).

Δεκαεξάστεροι και Οχτάστεροι Ήλιοι παρουσιάζονται συχνά σε Ελληνιστικά νομίσματα και ασπίδες της Περιόδου. Επίσης υπάρχει και αριθμός απεικονίσεων Αθηναίων Οπλιτών να φέρουν ένα πανομοιότυπο δεκαεξάκτινο σύμβολο στη πανοπλία τους, από τον 6ο π.Χ. αιώνα ,καθώς και σε νομίσματα, από τη νησιωτική μέχρι την ηπειρωτική Ελλάδα, όπως στη Κέρκυρα, εύρημα 5ου π.Χ. αιώνα, Λοκρίδα, 4ο π.Χ. αιώνα.

Μετά την ένωση των Ελλήνων υπό την αρχηγεία του Μεγάλου Αλεξάνδρου, ο Ήλιος της Βεργίνας αποτέλεσε το κύριο σύμβολο της Ελληνικής εθνογέννεσης.

Δείτε τις παρακάτω αποδεικτικές εικόνες:

2000 π.Χ. (!!!): Αυτή είναι η στιγμή όπου οι αρχαίοι Έλληνες, άρχισαν πρώτοι να χρησιμοποιούν αυτο το σύμβολο του Ηλίου, μία πρωιμη μορφή έστω.

480 π.Χ.: Η θεά Αθηνά με το σύμβολο στον ώμο.

780 π.Χ.: .Έχει αρχίσει πλέον να διαδίδεται χρήση του συμβόλου καθώς εδώ απεικονίζει την μάχη της Τροίας.

580 πΧ: η τύφλωση του Κύκλωπα από τον Οδυσσέα.

560 π.Χ.: Η επιστροφή του Ηφαίστου σε αρχαίο Ελληνικό αμφορέα. Το σύμβολο του Ήλιου με 16 ακτίνες.

6ος αιώνας π.Χ.: Ο Αχιλλέας και ο Αίας ξεκουράζονται με ένα παιχνίδι ζαριών σε στιγμή ανάπαυσης του Τρωικού Πολέμου. Σε αυτά που φοράνε υπάρχουν πάμπολλα σύμβολα του Ηλίου με 8 ακτίνες.

Το λαμπερό αστέρι της Βεργίνας στο Βασιλικό τάφο του Φιλίππου Β’.

780 π.Χ.: Σπαρτιάτες οπλίτες που έχουν στις ασπίδες τους, το σύμβολο του Αστεριού της Βεργίνας .